Παιδί & Γραφή

Ποιος είναι ο σωστός τρόπος σύλληψης του μολυβιού;

 H δυναμική τριποδική λαβή είναι ο κατάλληλος τρόπος χειρισμού του μολυβιού. Το μολύβι συγκρατείται ανάμεσα στον αντίχειρα και το δείκτη, με το μολύβι να ακουμπά στο μεσαίο δάκτυλο. Οι κινήσεις ελέγχονται μόνο από τα δάκτυλα και το αντιβράχιο ακουμπά πάνω στην επιφάνεια γραφής. 

   Έρευνες έχουν δείξει πως υπάρχουν και άλλες αποτελεσματικές λαβές, όπως η δυναμική τετραποδική, η πλευρική τριποδική και τετραποδική λαβή.  

Πότε αναπτύσσεται το ώριμο πρότυπο γραφής;

   Τα παιδιά ξεκινούν από νωρίς να χρησιμοποιούν τα εργαλεία γραφής αρχικά με παλαμιαία σύλληψη, κάνοντας μουτζούρες (1-2 ετών). Η σύλληψη του μολυβιού σε μεγαλύτερη ηλικία (2-3 ετών) γίνεται με την παλάμη να κοιτά προς το χαρτί και οι κινήσεις προέρχονται κυρίως από τον αγκώνα (ψηφιακή λαβή). Σε αυτό το στάδιο τα παιδιά μπορούν να αντιγράψουν οριζόντια και κάθετη γραμμή, καθώς και κύκλο. Όσο οι δεξιότητες του χεριού αναπτύσσονται η σύλληψη του μολυβιού γίνεται με όλα τα δάκτυλα (3-4 ετών). Το παιδί πλέον σε ηλικία 4-6 ετών μπορεί να χειριστεί το εργαλείο γραφής με τον αντίχειρα, τον δείκτη και το μέσο (στατική τριποδική λαβή) και μπορεί να αντιγράψει πλάγιες γραμμές, τετράγωνο και Χ.  Τέλος, το παιδί σε ηλικία 6-7 ετών μπορεί να γράφει χρησιμοποιώντας μόνο τα τρία δάκτυλα και οι κινήσεις προέρχονται από τον καρπό και τα δάκτυλα (δυναμική τριποδική λαβή). Το παιδί μπορεί να αντιγράψει τα περισσότερα κεφαλαία και πεζά γράμματα. 

 

Γιατί πρέπει το παιδί να κρατά σωστά το μολύβι;

   Η κατάκτηση του σωστού πρότυπου σύλληψης των εργαλείων γραφής είναι σημαντική καθώς μια λάθος λαβή μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα όπως:

• Κόπωση και δυσκολία στην ολοκλήρωση των εργασιών.
• Πόνος και καταπόνηση των αρθρώσεων και των μυών. 
• Χαμηλότερη ταχύτητα γραφής, γεγονός που καθιστά δύσκολη την παρακολούθηση των εργασιών στην τάξη.
• Δυσανάγνωστα γράμματα και κακή εικόνα γραπτού.
• Ματαίωση και αίσθημα αποτυχίας, με αποτέλεσμα το παιδί να αποφεύγει και να είναι αρνητικό απέναντι  στις δραστηριότητες γραφής.  

 

Προϋποθέσεις για την εκμάθηση της γραφής

   Για να μπορέσει ένα παιδί να συμμετέχει με επιτυχία στην γραφική πράξη πρέπει πρώτα να έχει κατακτήσει κάποιες δεξιότητες. Πιο συγκεκριμένα απαιτείται:

• Στασικός έλεγχος
• Σταθερότητα στην ωμική ζώνη
• Φυσιολογικό μυϊκό τόνο
• Πλευρίωση
• Οφθαλμοκίνηση
• Οπτικο-κινητικό συντονισμό
• Σχεδιασμό πράξης
• Λεπτή κίνηση (περιαγωγή και απομόνωση δακτύλων, συνεργασία τριών δακτύλων, σταθερότητα καρπού)

 

Πως μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί με ανεπαρκή σύλληψη μολυβιού;

   Όταν ένα παιδί δεν χρησιμοποιεί το κατάλληλο πρότυπο σύλληψης του μολυβιού δεν είναι αρκετό μόνο να το διορθώνουμε όταν γράφει. Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η γραφή αποτελεί μια δραστηριότητα λεπτής κινητικότητα. Ως συνέπεια, είναι σημαντικό να ενισχυθούν οι δεξιότητες λεπτής κίνησης και να αυξηθεί η δύναμη και η επιδεξιότητα στην άκρα χείρα. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τα παρακάτω.

• Παιχνίδια με άμμο, πηλό, αφρό και χώμα.
• Origami (η τεχνική να διπλώνεις χαρτί σε υπέροχα σχέδια, υπάρχουν πολύ εύκολα σχέδια για παιδιά)
• Κατασκευές (με χάντρες, μικρά μακαρόνια, με γκοφρέ χαρτί σε μπαλάκια, βότσαλα, όσπρια)
• Χρωμάτισμα με δακτυλομπογίες και κιμωλίες μικρού μεγέθους.
• Κόψιμο πλαστελίνης με πλαστικό ψαλίδι, κόψιμο με κανονικό ψαλίδι διαφόρων υλικών όπως ύφασμα, χαρτόνια, καλαμάκια κ.α.
• Λαβίδες και τσιμπίδες διαφόρων μεγεθών για να συλλάβει μικρά αντικείμενα.
• Ζωγραφική με μανταλάκι και βαμβάκι, με σταγονόμετρο, με μπατονέτες, με δακτυλομπογιές κλπ.
• Παιχνίδια με τσιμπίδες (να μεταφέρει διάφορα πράγματα όπως τουβλάκια, πομ πομ)
• Παιχνίδια με μανταλάκια και διάφορα τσιμπιδάκια μαλλιών.
• Παιχνίδια με σπρέι νερού, μπογιάς.
• Αυτοκόλλητα (μπορείτε να φτιάξετε σχήματα, γράμματα, αριθμούς και με τα αυτοκόλλητα να κάνετε το περίγραμμα)
• Παιχνίδια με μικρές βίδες. Βιδώνω/ξεβιδώνω.
• Κουμπαράδες και κέρματα.
• Τοποθετεί/αφαιρεί μικρά αντικείμενα μέσα στην παλάμη του (για να κάνει περιαγωγή).
• Πέρασμα χαντρών σε κλωστή/σχοινί.

 

Κυβέλη Πετκανά, Εργοθεραπεύτρια